معرفی کتابهای کتاب مقدس: خروج

  خروج   Exodus

کتاب خروج دومین کتاب از مجموعه کتابهای تورات و از ۴۰ فصل و ۱۲۱۳ آیه تشکیل شده است. واژۀ ”خروج‟ به مفهوم ”خارج شدن‟ یا ”عزیمت‟ است. کتاب خروج شرح حال ”عزیمت‟ و رهایی قوم اسرائیل از اسارت در مصر است. اسرائیلیها همچنان که در طی مدت چهارصد سال از نظر جمعیت رو به افزایش بودند، همانطور نیز آزار و اذیت آنها از طرف پادشاهان مصر رو به افزایش بود. اما خداوند اسرائیلیها را بیاد آورد، و خادم خود موسی را فرستاد تا آنها را نجات داده و به طرف سرزمینی هدایت کند که خداوند وعده آنرا به آنها داده بود.

  نویسنده

کتاب خروج همانا ادامه کتاب پیدایش است؛ و این کتاب یک بخش از پنج کتاب نخست عهد قدیم ”پنتاتوک‟ یا تورات میباشد که بوسیله موسی نوشته شده است. موسی کتاب خروج را در هنگامی نوشت که قوم اسرائیل در حال سفر چهل ساله خود به ”سرزمین موعود‟ کنعان بود.
خروج توصیف تاریخی ترک قوم اسرائیل از مصر پس از یک اسارت طولانی مدت است. این کتاب پوشش دهنده یک زیر مجموعه الهیاتی از مکشوف نمودن نام خدا، صفات او، فدیه و شریعت او، و در نهایت چگونگی پرستش اوست.

  زمان خروج

خروج اسرائیلیها از مصر در سال ۱۴۴۶ قبل از میلاد رخ داد. این تاریخ بر اساس کتاب اول پادشاهان ۶: ۱، محاسبه شده است، بر طبق این آیه، خروج چهارصد و هشتاد سال قبل از سال چهارم سلطنت سلیمان که ۹۶۶ قبل از میلاد است به وقوع پیوسته است. رویدادهای تاریخی در این کتاب به ترتیب زمان رخداد هستند و شامل حال یک مدت زمان هشتاد ساله می‌شود و شروع آن مدت زمان کوتاهی قبل از تولد موسی در حدود سال ۱۵۲۶ قبل از میلاد و پایان آن رویدادی است که در کوه سینا در سال ۱۴۴۶ قبل از میلاد رخ می‌دهد.

  کاربرد

بنیاد و شالوده کتاب پیدایش و خروج سبب وسعت درک بیشتر ما از ذات و صفات خداوند میشود. کتاب خروج نشان دهنده سه مفهوم مهم الهیاتی از قبیل فدیه، شریعت، و پرستش است. مفهوم عهد و ارتباط مابین خدا و انسان نیز در کوه سینا تنظیم و شرح داده میشود.

  خروج و عهد جدید

عهد جدید میگوید که آخرین فدیه دائمی برای نژاد بشر بواسطه قربانی شدن عیسی مسیح امکان پذیر گردیده است. پولس رسول، مسیح را بره پِسَح ما مینامد (اول قرنتیان ۵: ۷)، و یحیی تعمید دهنده او را بدین شکل میخواند، برۀ خدا که گناه جهان را بر میدارد (یوحنا ۱: ۲۹). بدینسان حکایت پِسَح در کتاب خروج تصویر فدیهای است که بواسطه ایمان به مسیح در دسترس همه قرار میگیرد. پِسَح نقطه کانونی کتاب خروج است، که در آنجا داوری و رحمت خدا با هم تلاقی پیدا میکنند.

  تقسیم وقایع

کتاب خروج عمدتا شامل دو بخش اصلی است؛ روایات تاریخی، و قوانین شریعت؛ از اینرو وقایع کتاب خروج را می‌توان بر اساس زیر تقسیم بندی کرد:

• فصل ۱-۷ معرف موسی و قوم اسرائیل در اسارت مصریان است؛ که حدودا تا چهارصد سال بعد از اینکه یوسف و خانواده او در جوشن ساکن شدند ادامه می‌یابد. خداوند سبب نجات موسی در نوزادی شده و از اینرو توسط دختر فرعون به فرزندی پذیرفته و در میان مصریان بزرگ می‌شود. خداوند موسی را به شکلی شگفت آور از میان بوته مشتعل فرا می‌خواند تا قوم او را از اسارت فرعون رهایی دهد. موسی دستور خداوند را اطاعت و به همراه برادرش هارون دست به عمل می‌شود.
• در فصل ۷-۱۳ موسی بواسطه قدرت خداوند ده بلای متفاوت بر سرزمین مصریان نازل می‌کند؛ و در نهایت فرعون علیرغم نادیده گرفتن هشدارهای موسی، پس از آخرین بلا که تمامی نخست زاده‌ها از جمله پسر فرعون به کام مرگ فرو می‌روند، اجازه خروج به قوم اسرائیل می‌دهد. اسرائیلیها بر اساس دستورات موسی از خداوند پیروی کرده و پسح را بجا می‌آورند و خداوند نیز از جان آنها چشم پوشی می‌کند.
• فصل ۱۴-۱۸ توصیف خروج قوم اسرائیل از مصر است. قوم اسرائیل پس از ترک مصر به کنار دریای سرخ می‌رسند؛ اما فرعون از اجازه خروج به اسرائیلیها پشیمان شده و با تمامی لشکر خود به تعقیب آنها می‌پردازد اما خداوند او و تمامی لشکر او را در دریای سرخ نابود می‌سازد.
• فصل ۱۹-۲۴ موسی تمامی قوانین شریعت را که خداوند در کوه سینا به او فرمان داده است به اطلاع قوم می‌رساند.
• از فصل ۲۵-۴۰ موسی خیمه مقدس را برای قوم اسرائیل برپا کرده و کاهنان و دستورات پرستش و عبادت خداوند را به آنها می‌دهد.

موسی، مریم، فرعون، دختر فرعون، هارون، و یوشع از شخصیتهای اصلی این کتاب هستند.

  اهمیت خروج

در کتاب خروج ما شاهد شروع تحقق وعده‌های خداوند به ابراهیم، اسحاق، و یعقوب هستیم. زمانی که نسل اسرائیل در یک سرزمین بیگانه در اسارت بسر می‌بردند، خدا به طور معجزه آسایی و به طرز چشمگیری آنها را به سمت آزادی رهنمون می‌سازد. و در تحت عهد خود با موسی در کوه سینا، قوم اسرائیل را به عنوان قوم خود انتخاب می‌کند.
ده بلا، پسح، باز شدن دریای سرخ، حضور پر جلال خدا در کوه سینا، ده فرمان، ساخت خیمه مقدس، و سایر رویدادهای مهم این کتاب در واقع اساس ایمان یهودیان را تشکیل می‌دهد. و علاوه بر این به خوانندگان عهد جدید کمک می‌کند تا پیش زمینه لازم را برای درک بهتر مطالب کتاب مقدس و بخصوص در ارتباط با پیام فدیه داشته باشند. نویسندگان عهد جدید و حتی خود عیسی مسیح بطور مکرر از خروج نقل قول کرده‌اند که نشان از اهمیت این کتاب دارد.
خداوند قوانین شریعت را در این کتاب ارائه داد تا مردم بتوانند خود را تقدیس کنند. ارائه فهرست قوانین شریعت به قوم اسرائیل بر اساس هدایت آنها جهت داشتن ارتباط نزدیک با خداوند بود. او نظام و اصول قربانی را ایجاد کرد تا بتوانند به شکلی مناسب خداوند را عبادت کنند. او در میان قوم خود زندگی می‌کرد که نشان می‌داد که این مردم در واقع قوم خاص او بودند.

  جمع بندی

در کتاب خروج، رحمت و داوری خدا در کنار هم دیده میشود. خداوند بواسطه رحمت خود، و بر طبق وعدههایی که به ابراهیم داده بود، قومش را رهایی میبخشد. و به رحمت خود، آنها را در ارتباط با عهد خود قرار میدهد. او به آنها دستورالعمل ساخت خیمه شهادت را میدهد تا در میان آنها ساکن شود؛ و او موسی را برگزید تا اسباب و ادوات مورد نیاز را جمع آوری و تمامی این کارها را به انجام برساند.
عدالت خدا در قسمتهای مختلف این کتاب دیده میشود: در برخورد با مصریان، در عطای شریعت، در درخواست او برای مقدّس زیستن و اطاعت قومش از او، و در مجازات کردن قوم اسرائیل بعد از ساخت و پرستش گوساله طلایی.
اما بزرگترین نمونه از رحمت و عدالت خداوند در کتاب خروج، در حکایت روز پِسَح دیده میشود (خروج فصل ۱۲). خداوند واسطی برای فرار اسرائیلیها از مجازات فرشته هلاک کننده تعیین کرد: قربانی کردن یک بره به عوض پسران نخست زاده. عدالت لازمالاجرا بود، اما خداوند به رحمت خود راهی برای فرار فراهم کرد، و این راه یک فدیه بود.
در سراسر کتاب خروج، هدف ابدی خدا همچنان بیشتر گشوده میشود. خداوند قوم خود را از طریق وساطت موسی از اسارتهای زمینی رهایی میبخشد، به آنها طریق زندگی کردن را میآموزد، و به فیض خود موافقت میکند که در بین آنها ساکن شود. تمامی اینها پیش زمینهای از آمدن مسیح است که از طریق وساطت او، خداوند ما را از اسارتهای روحانی آزاد میکند، و ما را قادر میسازد که به درستی زندگی کنیم، و با فیض خود در درون ما ساکن میشود.

برگرفته از وب سایت: www.razgah.com