اعیاد مربوط به سَبَّت

الف- اعیاد مربوط به سبت:

روز سبت (اعداد 28: 9؛ لاویان 24: 8):

علاوه بر اعیاد سالانه، جشن هفتگی سبت نیز در لاویان 23: 2 “محفل مقدس” خوانده شده است. در طی سالهای سرگردانی با حضور تمامی ذکور قوم، جشن مقدسی در خیمه برپا می گردید. بعد از سکونت در فلسطین این قانون فقط شامل سه عید فصح، پنطیکاست و خیمه ها می گردید که در اورشلیم برپا می گشتند (خروج 23: 14-17). به همین دلیل برپایی محفل مقدس سبت در هر کجا که قوم زندگی می کردند، دیده می شد.

منشا روز سبت به کتاب پیدایش باز می گردد. هر چند که کلمه “سبت” در این کتاب ذکر نشده است ولی بسیاری از محققین معتقدند که موسی به این دلیل اشاره ای به آن نداشته است که به تصور او خوانندگانش به خوبی با این واژه آشنایی داشته اند. به همین دلیل در خروج 20: 8 چنین آمده است “سبت را یاد کن تا آن را تقدیس نمایی”. بنابراین روز سبت به پیدایش 1: 1، 2: 3؛ 7:4-10؛ 8: 10-12؛ 29: 27-28 مربوط است. اولین اشاره به سبت به عنوان یک اجتماع مذهبی در خروج 16: 21-30 و در ارتباط با من دیده می شود. خداوند در بیابان به قوم چنین فرمان داد که به روز سبت به عنوان آرامی از تمام کارهای روزانه نگریسته و در روز ششم دو برابر روزهای دیگر من را برای خود جمع آوری کنید. قبل از این نیز آنان با این روز آشنایی داشتند. به همین علت خداوند آنان را به دلیل نا اطاعتی ایشان چنین توبیخ می نماید: “تا به کی از نگاه داشتن وصایا و شریعت من ابا می نمائید؟” یعنی درست در فاصله کوتاهی پس از گرفتن فرمان چهارم در کوه سینا (خروج 20: 8-11). بعضی منتقدین ریشه دومی برای سبت قائل می شوند. تثنیه 5: 15 سبت را یادگار رهایی قوم اسرائیل از مصر بیان می دارد. ولی باید توجه داشت که کتاب تثنیه در واقع احیای مجدد آرامی را شرح می دهد.

مشخصه این روز خودداری از کار جسمانی توسط انسان و هدف از آن تجدید قوای جسمانی و روحانی بوده است. این روز به خیریت و برای برکت یافتن انسان تعیین گشته بود (تثنیه 5: 14-15؛ اشعیا 58: 13-14؛ مرقس 2: 27).

علاوه بر اینکه این روز کاملاً تعطیل بوده و در آن هیچ کاری انجام نمی دادند،محفل مقدس برپا گشته و قربانی های صبح و شب را مضاعف نسبت به روزهای دیگر می گذراندند (اعداد 28: 9) و با آرد، نان آماده کرده و به حضور خداوند در مکان مقدس می آورند (لاویان 24: 8).

سال سبت (خروج 23: 10، 11؛ لاویان 25: 2-7؛ تثنیه 15: 1-11؛ 31: 10-13)

مانند روز سبت توسط خداوند و برای خیریت انسان تعیین گشت. هر هفت سال قرض ها بخشیده می شد، زمین از کشت و زرع استراحت می یافت و محصولات کمتر برداشت می گردید تا افراد بی بضاعت و فقیر از آن استفاده کنند. بر طبق دوم تواریخ 36: 21 سال سبت به مدت پانصد سال مورد فراموشی قرار گرفت.

بعد از اسارت، بنی اسرائیل به رهبری نحمیا متعهد گشتند که در برپایی این سال امین بمانند (نحمیا 10: 31). در دوران بین عهدین و پس از آن نیز همچنان رعایت می گردید. اهداف برگزاری این عید چنین است:

الف) آرامی سرزمین (لاویان 25: 1-7). بعد از شش سال کشت و زرع بایستی زمین ها آیش و با نکاشته باقی می ماندند. این قانون شامل تاکستانها و درختان زیتون نیز می گشت (خروج 23: 10). این قانون باعث باروری و حاصلخیزی بیشتر خاک زمین می گردید.

ب) غذا رساندن به فقرا (خروج 23: 10-11). محصولی که در طی این سال در مزارع، تاکستانها و باغات زیتون به عمل می آمد برداشت نمی شد تا فقرا بتوانند از آن استفاده کنند. به حیوانات نیز باید اجازه داده می شد تا از این محصول تغذیه کنند (لاویان 25: 6-7).

پ) بخشیدن قرض ها (تثنیه 15: 1-6)، البته این قانون شامل برادران اسرائیلی می گشت و نه غریبه ها (تثنیه 15: 3). علاوه بر این به دلیل نزدیک شدن سال انفکاک اسرائیلیان نمی توانستند از دادن قرض به برادران خود امتناع ورزند (تثنیه 15: 11-17).

ت) آمادگی برای شرکت قوم در عید خیمه ها (تثنیه 31: 10-13).

ث) آزادی اسرایی که به دلیل فقر خود را به غلامی فروخته بودند (تثنیه 15: 12-18). این عید را به چهار نام خوانده اند:

1- سبت آرامی (لاویان 25: 4)، چون زمین از کشت و زرع استراحت می یافت.

2- سال سبت یا سال آرامی (لاویان 25: 5): چون استراحت زمین به مدت یکسال بود.

3- سال انفکاک (تثنیه 15: 9؛ 15: 1، 2)، چون در آن همه بدهی ها بخشیده می شد.

4- سال هفتم (تثنیه 15: 9)، چون هر هفت سال یک بار جشن گرفته می شد. مانند سال یوبیل این عید در اولین روز سال ملی بعنی اول ماه تیشری برگزار می گردید. خداوند وعده داده بود که در سال ششم محصول زمین را برکت داده و محصول سه سال را به ایشان دهد (لاویان 25: 20، 21)، در عید خیمه ها در این سال، شریعت برای مردم اعم از زن و مرد، بچه و غریبه قرائت می گردید (تثنیه 31: 13-10).

سال یوبیل (لاویان 25: 28)

بعد از هفت سال سبت نوبت به سال یوبیل می رسید. آغاز این سال با کرنا، که از شاخ قوچ ساخته می شد، اعلام می گردید (لاویان 25: 8-17). سال پنجاهم “سال انفکاک” نیز نامیده می شد (حزقیال 46: 17). بر طبق لاویان 25: 9 سال یوبیل در پایان روز دهم ماه هفتم که روز بزرگ کفاره نیز بود با نواختن کرنا در سرتاسر سرزمین اعلام می گردید. ارتباط این سال با سال سبت و احکام عمومی آن در لاویان 25: 8-16، 33-55 و تاثیرات این عید روی وقف زمین به یهوه در لاویان 27: 16-25 یافت می شود. در این سال از قوانین زیر تبعیت می گردید:

الف) آرامی زمین (لاویان 25: 11-12). همانند سال سبت، زمین از کشت و زرع ارام یافته و قوم می توانستند از رویش طبیعی استفاده کنند. خدا نیز در جبران آن چنین وعده داده بود که “در سال ششم برکت خود را به شما خواهم فرمود و محصول سه سال خواهد داد” (لاویان 25: 23-34). علاوه بر این ماهیگیری، گله داری، شکار و امثال آن آزاد بود.

ب) بازگشت سرزمین های موروثی به صاحبان اصلی. زیرا خداوند چنین گفته بود که “زمین به فروش ابدی نرود، زیرا زمین از آن من است” (لاویان 25: 23).

پ) آزادی فقرای اسرائیلی که به دلیل فقر، خود را به غلامی فروخته بودند (لاویان 25: 29).

هدف از سال یوبیل چنین بود:

1) منسوخ کردن فقر با دادن فرصتی تازه به فقرا.

2) تقبیح اندوختن بیش از حد ثروت و دارایی و جدایی یکی از بنی اسرائیل از سرزمین موروثی خود “وای بر آنانی که خانه را به خانه ملحق و مزرعه را به مرزعه ملصق سازند تا مکانی باقی نماند” (اشعیا 5: 8؛ میکاه 2: 2).

3) عدم وجود برده داری به شکل دائمی.

اول ماه (اعداد 10: 10؛ 28: 11)

علاوه بر روز اول ماه هفتم که با مراسم خاص جشن گرفته می شد و اولین روز آغاز سال ملی محسوب می گردید، روز اول هر ماه نیز جشن گرفته می شد. اغلب اقوام قدیمی بازگشت روشنایی ماه را با پرستش و گذراندن قربانی جشن می گرفتند. گذراندن هدایای سوختنی اضافی (اعداد 28: 15-11)، نواختن شیپور (اعداد 10: 10؛ مزمور 81: 3)، ضیافتهای خانوادگی (1سموئیل 20: 5)، تقدیس روحی (2پادشاهان 4: 23) و تقدیم قربانی های خانوادگی از مراسم این روز به شمار می رفتند. به جز تدارکات ضروری مربوط به غذا، کارهای دیگر متوقف می گردید (خروج 12: 16). اول ماه و سبت در بسیاری متون با یکدیگر ارتباط دارند (اشعیا 1: 13؛ حزقیال 46: 1؛ هوشع 2: 11؛ عاموس 8: 5). قربانی های مخصوص این روز در اعداد 28: 11-15 و 10: 10 دیده می شود. قربانی های صبح و شب روزانه را همراه با هدایای سوختنی و ریختنی می گذراندند.

برگرفته از کتاب دائرةالمعارف کتاب مقدس